Japończyk Yoshinori Ohsumi otrzymał Nobla 2016 w dziedzinie medycyny i fizjologii za odkrycia dotyczące mechanizmów autofagii.
"Jego odkrycie utorowało drogę do zrozumienia... wielu procesów fizjologicznych, takich jak przystosowanie do głodówki czy reakcja na infekcje" - czytamy w uzasadnieniu.
Mechanizm autofagii
Ohsumi odkrył mechanizm autofagii (autofagocytozy) polegającej na trawieniu przez komórkę obumarłych lub uszkodzonych elementów jej struktury. Występuje on u wszystkich organizmów zawierających jądro komórkowe (tzw. eukariontów). Odbywa się zarówno w komórkach zdrowych, jak i patologicznych. Mechanizm ten wykorzystywany jest szczególnie w okresie niedoboru substancji odżywczych. Komórka podtrzymuje wtedy głównie procesy niezbędne do życia, a energię pozyskuje ze zbędnych elementów.
Zjawisko autofagii okazało się trudne do zbadania i niewiele było o nim wiadomo aż do początku lat 90. XX w. Japończyk badał mechanizmy degradacji i recyklingu, zachodzące wewnątrz komórek. Instytut Karolinska w Sztokholmie w Szwecji docenił go m.in. za prowadzone w latach 90. "błyskotliwe eksperymenty" na drożdżach piekarskich. Udało mu się zidentyfikować geny o podstawowym znaczeniu dla autofagii, a następnie wyjaśnić mechanizmy dotyczące autofagii u drożdży. Później wykazał, że podobne procesy zachodzą w komórkach człowieka.
Nagroda dla Japończyka
Laureat otrzyma nagrodę w wysokości 8 mln koron szwedzkich (ok. 850 tys. euro). Naukowiec ma 71 lat, pracuje w Tokio Institute of Technology.
Dzięki odkryciom Japończyka zmieniło się nasze rozumienie sposobu, w jaki komórka dokonuje „recyklingu” swojej zwartości. Zaburzenia autofagii mają związek z chorobą Parkinsona, cukrzycą typu II i innymi chorobami typowymi dla starszych osób. Wpływające na nią mutacje mogą powodować choroby genetyczne. Także nowotwory mają związek z zaburzoną autofagią. Dlatego właśnie w wielu krajach trwają badania nad lekami działającymi na ten ważny proces.
Yoshinori Ohsumi jest 23. laureatem Nagrody Nobla urodzonym w Japonii, i szóstym Japończykiem - lauteratem nagrody w dziedzinie fizjologii i medycyny.
źródło PAP
ja
Zobacz także:
© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.
